کلیه اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی که به عرضه کالا یا ارائه خدمات مبادرت می ورزند و یا طی 8 مرحله فراخوان شده اند جهت ثبت نام در نظام ارزش افزوده، ملزم به ثبت نام، نگهداری حساب، تادیه مالیات و ارائه اظهارنامه می‌باشند.
مالیات تا زمانی که دارای سامانه پرداخت آنلاین نبود یک دردسر بزرگ برای مودیان (افراد حقیقی و حقوقی مالیات پرداز) به شمار می‌رفت. امروز هم که این خدمت آنلاین شده است، در صورتی که ندانید چطور باید با سامانه مالیات بر ارزش افزوده کار کنید، یک دردسر به شمار می‌رود. یکی از مواردی که در این مقاله آن را مورد برسی قرار می‌دهیم، ارسال اظهارنامه ارزش افزوده است.
مالیات برای حسابداران نیز دردسر ساز است. از این رو در این مقاله به برسی موارد مهم درباره مالیات بر ارزش افزوده، چگونگی محاسبه آن و قوانین این نوع از مالیات می‌پردازیم. با ما همراه بمانید.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
در این سالهای اخیر مالیات بر ارزش افزوده، به انواع مالیات‌هایی که در نظام مالیاتی کشور دریافت می‌شود اضافه شده است. ثبت و پرداخت مالیات ارزش افزوده بسیار مهم است. برای درک بهتر مفهوم این نوع مالیات، بهتر است ابتدا بدانیم ارزش افزوده در این قانون به چه معناست.
ارزش افزوده، تفاوت بین ارزش کالا و خدمات فروخته شده با ارزش کالا و خدمات خریداری شده است.
مالیات بر ارزش افزوده، مالیاتی است که خریدار هنگام خرید کالا یا خدمات، باید به فروشنده بپردازد و فروشنده کالا و خدمات، این مالیات را در زمان های معین به دولت پرداخت می‌کند.
یکی از مالیات‌هایی که مالکان کسب و کار باید بپردازند، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است. این نوع مالیات طی چند سال اخیر توسط دولت وضع شده است و برای تمام کسب و کارها از مرحله تولید تا توزیع اخذ می‌شود.
یکی از مهم‌ترین تصورات اشتباهی که میان مردم رایج است این است که مالیات بر ارزش افزوده تنها شامل مصرف کننده نهایی می‌شود. این در حالی است که کسب و کارهایی که در روند تولید و توزیع محصول نقش داشته‌‌اند نیز باید این مالیات را پرداخت کنند.
مودیان مالیاتی با توجه به شرایطی میتوانند از طرف مقابل (خریدار کالا و خدمات) مالیات و عوارض ارزش افزوده دریافت نمایند:
- مودی باشند (بدین معنی که عرضه کننده کالا یا ارائه کننده خدمات باشند).
- مشمول فراخوان باشد.
- ثبت نام نموده باشد.
- کالا و خدمت ارائه شده معاف نباشد.
به طور کلی دامنه شمول ارزش افزوده را میتوان:
- عرضه کالا در داخل
- ارائه خدمت در داخل
- صادرات کالا و خدمات به خارج از کشور و واردات کالا و خدمات به سرزمین اصلی دانست
شرایطی که معامله تحقق یافته و مشمول ارزش افزوده می‌باشد:
- عرضه کالا (انتقال کالا از طریق هر نوع معامله چون عقد، بیع، صلح، هبه و...)
- ارائه خدمت ( برای غیر و در مقابل دریافت مابه‌ازاء )
مالیات بر ارزش افزوده نیز انواع خاصی دارد که بهتر است آنها را بشناسید:
- تولیدی
- درآمدی
- مصرف
بر طبق ماده سوم قانون مالیات بر ارزش افزوده تفاوت میان ارزش کالا یا خدمت ارائه شده با ارزش کالا یا خدمت خریداری شده در بازه زمانی مشخصی، ارزش افزوده است. ارزش افزوده یا VALUE ADDED در بسیاری از کشورهای دنیا اجرا می‌شود.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده و نحوه محاسبه آن
به طور کلی محاسبه مالیات بر ارزش افزوده به این شکل است که مودیان مالیاتی (افراد سر شاخه که مالیات پرداخت می‌کنند.) مالیاتی که پرداخت می‌کنند را از مالیاتی که از خریدار دریافت می‌کنند، کم می‌کنند. در نهایت مقداری باقی می‌ماند که به عنوان مالیات بر ارزش افزوده به دولت پرداخت می‌شود.
تاریخچه مالیات بر ارزش افزوده به سال ۸۷ باز می‌گردد. در آن سال نرخ این نوع مالیات حدود ۳ درصد بود. به تدریج نرخ مالیات بر ارزش افزوده رشد کرد. تا جایی که امروز به ۹ درصد رسیده است. البته این نرخ شامل ۶ درصد مالیات بر ارزش افزوده و ۳ درصد عوارض ارزش افزوده است.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی اولین افرادی بودند که این قانون و ساز و کار آن را در کشور تعیین کردند. مالیات بر ارزش افزوده خود را از مالیات بر ارزش افزوده دریافتی کسر کنید و مانده را، حداکثر تا ۱۵ روز پس از پایان هر سه ماهه، به حساب خزانه دولت واریز کنید.
اقدامات لازم قبل از ارسال اظهارنامه ارزش افزوده
بهتر است پیش از اقدام به ارسال اظهارنامه مدارک موردنیاز و اسناد را آماده کرده باشید. فاکتورهای مرتب، اسناد طبقه بندی شده و مدارک هویتی میتوانند به ارسال اظهارنامه سرعت ببخشند. به طور کلی توصیه می‌شود پیش از ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده فاکتورهای خرید و فروش اغلامی که مشمول مالیات هستند را از اقلام دیگر جداسازی کنید.
حال بهتر است یک فایل اکسل از اطلاعات تهیه کنید. این فایل میتوانند شامل ستون‌های ردیف، نام خریدار/ فروشنده، مبلغ خالص خرید/فروش مبلغ مالیات، مبلغ عوارض و در نهایت مجموع باشد. در صورتی که اطلاعات را به شکل زیر تکمیل کنید، روند بسیار ساده‌تر خواهد شد:
- خرید/فروش: مبلغ خالص خرید/فروش و بدون احتساب ارزش افزوده
- مالیات: مبلغ خالص خرید/فروش ضربدر ۶٪
- عوارض: مبلغ خالص خرید/فروش ضربدر ۳٪
- جمع نهایی: جمع کل مبالغ خرید/فروش، مالیات و عوارض
مدارک موردنیاز ارسال اظهارنامه ارزش افزوده
بهتر است بدانید که باید مدارکی که برای ارسال اظهارنامه نیاز دارید را باید بایگانی کنید. این مدارک بهتر است حداقل ۱۰ سال نگهداری شوند. از جمله مدارک موردنیاز برای ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- گواهی ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده
- تمام صورت حساب‌های مربوط به خرید و فروش کالا و خدمات
- دفاتر قانونی
- اظهارنامه‌های تایید شده قبلی
- رسیدهای بانکی پرداخت مالیات و عوارض
- برگه‌های اعلامیه بدهکاری و بستانکاری
- نوارهای صندوق
- اسناد گمرکی حمل و نقل
- اسناد مربوط به بیمه
- کلیه مستندات معاملات و عملیات
به تمام مودیان مالیاتی توصیه می‌کنیم پیش از تحویل مدارک به خوبی آنها را برسی کنید. در پر کردن تمام فرم‌ها باید نهایت دقت را به خرج دهید.
یکی از نکاتی که تمام مودیان مالیاتی باید در نظر داشته باشند، به استفاده از صورت حساب‌ها، پایانه‌های فروشگاهی، صندوق‌های مکانیزه و… تایید شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور ملزم هستند.
آموزش ارسال اظهارنامه ارزش افزوده
در حال حاضر ارسال اظهارنامه ارزش افزوده، پرداخت آن بر اساس خود اظهاری است.
مودیان میبایست در پایان هر سه ماه، اظهارنامه ارزش افزوده خود را از طریق سامانه یکپارچه مالیات بر ارزش افزوده به آدرس www.evat.ir ثبت نمایند. پس از ورود به سایت با صفحه زیر روبرو میشوید، نام کاربری و کلمه عبور خود را وارد کنید و سپس به روی گزینه ورود به سامانه کلیک کنید.
در گام دوم لازم است از پنل سمت راست نوع اظهارنامه مالیاتی را انتخاب کنید.
در مرحله بعدی باید سال عملکرد و شماره دوره را وارد کنید. شماره دوره شامل شماره فصولی هستند که اظهارنامه مربوط به آن هاست.\\
در صورتی که برای اولین بار می‌خواهید فرم مالیات بر ارزش افزوده را تکمیل نمایید اطلاعات مشخصات مودی را تکمیل نمایید. در این بخش لازم است اطلاعات موردی که در قسمت مدارک به آنها اشاره کردیم را وارد کنید. این اطلاعات در سه بخش تقسیم بندی شده اند:
مشخصات مودی که شامل اطلاعات هویتی شما می‌شود.
در این مرحله باید اطلاعات مربوط به خرید و فروش را در جداول ۱ و ۲ پر کنید. درجدول ۱ اطلاعات مربوط به فروش است، در ردیف اول باید میزان فروشی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌شود و در ردیف دوم میزان فروش معاف از مالیات بر ارزش افزوده ثبت گردد. همانطور که می‌بینید بقیه کادرها خود بخود پر می‌گردند و میزان مالیات بر ارزش افزوده (۶% مالیات متعلقه و ۳% عوارض متعلقه) مشخص می‌گردد. در ردیف چهارم این جدول، جمع فروش فصل می‌باشد که این عدد باید با میزان فروشی که در صورت معاملات فصلی که برای اداره مالیات تنظیم کردهاید یکی باشد. (در صورت مغایرت این دو، به مشکل برخواهید خورد). در جدول ۲ نیز به همین صورت باید اطلاعات مربوط به خرید را وارد نمایید.
در پایان به پایین برگه رفته و با وارد کردن نام و نام خانوادگی بر روی گزینه ثبت موقت و سپس تایید و مرحله بعد کلیک نمایید.
برای مشاهده ویدیو آموزشی ارسال اظهارنامه عملکرد مشاغل حقیقی کلیک کنید.
محاسبه مانده مالیات و عوارض پرداختی قابل کسر یا استرداد
این جدول به محاسبه مالیات قابل پرداخت مودی، عوارض و ماده اختصاص یافته است. فیلد ابتدایی این جدول براساس مندرجات جدول ۲ حساب می‌شود.
ردیف دوم باید توسط مودیانی که مالیات آنها اعتبار مالیاتی در نظر گرفته نمی‌شود تکمیل شود. از این مودیان در تبصره ۲ و ۳ ماده ۸ و ماده ۲۶ قانون دائمی ارزش افزوده (تبصره ۲، ۳ و ۴ ماده ۱۷ قانون موقت) نام برده شده است. گروه‌های زیر از این جمله اند:
- عرضه کالاها یا خدمات معاف از ارزش افزوده
- عرضه کالاها و یا خدمات تواما معاف و مشمول ارزش افزوده
- واردات و یا عرضه کالاهای نفتی، فلزات گرانبها، سیگار، نوشاب
فیلد سوم این جدول نیز براساس دو فیلد قبلی محاسبه می‌شود.
دریافت کد رهگیری اظهارنامه ارزش افزوده
در این بخش بار دیگر اطلاعات به منظور تایید به شما نمایش داده می‌شود. در این بخش می‌توانید یکی از سه گزینه زیر را انتخاب کنید:
- تایید نهایی و ارسال اطلاعات (در صورتی که امضای دیجیتال ندارید.)
- تایید نهایی و ارسال اطلاعات با امضای دیجیتال
- ورود به بخش قبلی و اصلاح اطلاعاتی که اشتباه درج شده اند.
در نهایت کد رهگیری شما در پایین صفحه به نمایش در می‌آید.
استعلام اظهارنامه مالیاتی
برای مشاهده اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده لازم است در سامانه www. evat. ir ثبت نام کنید. برای این کار لازم است پس از ورود به سامانه از پنل سمت راست گزینه «بررسی مودیان مالیات بر ارزش افزوده» را انتخاب کنید.
در مرحله دوم بر حسب اطلاعاتی که در دسترس دارید می‌توانید یکی از روش‌های استعلام بر مبنای کد اقتصادی یا کدملی را انتخاب کنید. حال پس از وارد کردن کد امنیتی گزینه جست و جو را بزنید.
در این مرحله صفحه‌‌ای شامل اطلاعات شرکت را مشاهده می‌کنید. در صورتی که قسمت وضعیت مودی را بیابید، دریافت که آیا اظهارنامه مالیاتی شما پذیرفته شده است یا خیر. برای دریافت اطلاعات بیشتر باید روی گزینه «مشاهده سوابق ثبت نام» در پایان جدول کلیک کنید.
برای دریافت گواهی اظهارنامه مالیاتی نیز می‌توانید از همین سامانه استفاده کنید. کافی است پس از ورود به سامانه گزینه درخواست گواهینامه ثبت نام که در سمت راست صفحه قرار دارد را انتخاب کنید. در این صفحه مشخصات درخواست کننده دیده می‌شود. پس از پر کردن کد رهگیری سامانه شماره اقتصادی و توضیحات روی گزینه ثبت درخواست کلیک کنید.
در نهایت درخواست دریافت گواهی شما ارسال شده است. بهتر است کدی که در انتهای عملیات ارائه می‌شود را نزد خود نگه دارید. پس از گذشت چند روز گواهی به آدرسی که در سامانه کد اقتصادی ثبت کردهاید ارسال خواهد شد.
جرائم مالیات بر ارزش افزوده
در صورتی که اشخاص حقیقی و حقوقی که در اجرای مقررات ماده 272 قانون مالیات های مستقیم ملزم به ارائه صورت های مالی حسابرسی شده باشند، از ارائه آن در مهلت مقرر خودداری نمایند علاوه بر آنکه درآمد مشمول مالیات آنها طبق مقررات قانون مالیتهای مستقیم از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد، مشمول جریمه ای معادل 20 درصد مالیات های متعلق خواهند بود.
عدم ثبت نام در موعد مقرر : معادل 75درصد مالیات
عدم صدور صورتحساب : معادل یک برابر مالیات
عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب : معادل یک برابر مابه التفاوت
عدم تکمیل اطلاعات صورتحساب : معادل 25درصد مالیات متعلقه
عدم تسلیم اظهارنامه : معادل 50درصد مالیات متعلقه
عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک : حسب مورد معادل 25درصد مالیات متعلقه
قوانین مالیات بر ارزش افزوده
براساس ماده ۸ لایه مالیات بر ارزش افزوده مالیات و عوارضی که مودیان برای خرید کالاها و خدمات موردنیاز خود پرداخت می‌کنند، به عنوان اعتبار مالیاتی آنها در نظر گرفته می‌شود. از این رو این مبلغ از مالیات فروش آنها کسر می‌شود.
در صورتی که جمع اعتبار مالیاتی فرد مالیات دهنده بیش از مالیات فروش وی باشد، سازمان باید باقی مانده مبلغ را به وی بازپس دهد. به همین صورت مودی نیز می‌تواند انتخاب کند که این مبلغ به دوره یا دوره‌های بعدی انتقال داده شود. به طور کلی سازمان حداکثر یک ماه پس از ثبت درخواست مهلت دارد این مبلغ را بازگرداند.
در صورتی که در پرداخت این مبلغ به مودی مشکلی ایجاد شود، سازمان مالیاتی مشمول خسارت خواهد شد. این خسارت به میزان دو درصد در ماه از تاریخ ثبت درخواست خواهد بود. در صورت هر گونه تخطی از این قانون، مودی می‌تواند به دیوان تخلفات اداری شکایت کند. در صورت موافقت دادگاه مجازات درج شده در بند د ماده ۹ قانون رسیدگی به تخلفات اداری اعمال خواهد شد.
مالیات و عوارض خرید نهاده‌های مربوط به طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌‌ای دولت شامل قانون استرداد نیست. این مبالغ جزء بهای تمام شده دارای منظور می‌شوند.
در برخی مواقع مودی تنها به ارائه کالاها و خدمات معاف از مالیات مشغول است. در این صورت مالیات و عوارض پرداختی بابت خرید نهاده‌های آنها قابل تهاتر یا استراد نخواهد بود. این قانون شامل خدمات و کالاهای معاف از مالیات نیز می‌شود.
اگر مودی تنها به عرضه توام کالاها یا خدمات معاف از مالیات مشغول باشد، تنها مالیات و عوارضی که به منظور خرید نهاده‌های موردنیاز پرداخت کرده است؛ برحسب مورد قابل تهاتر یا استرداد است.
در صورتی که ماشین آلات خطوط تولید خریداری کرده باشید، مالیات و عوارض خرید مربوط به این ماشین‌ها قابل کسر، استرداد و تهاتر می‌باشد. این قانون برای افرادی که به تولید یا ارائه خدمات معاف از مالیات یا دارای مالیات تفاوتی قائل نشده است.
آن بخش از مالیات و عوارضی که بر طبق قانون قابل استرداد نیست، به عنوان هزینه‌های قابل قبول موضوع قانون مالیات‌های مستقیم محسوب می‌شوند.
نکات زیرکانه پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
اسناد حسابداری بهتر است همیشه یک پشتیبان و بایگانی داشته باشند. از این رو توصیه می‌شود از تمام اسناد اظهارنامه ارزش افزوده یک پرینت و کپی گرفته ذخیره کنید. همچنین بهتر است سند حسابداری را نیز به این مجموعه پیوست کنید.
ارسال اظهارنامه ارزش افزوده غول بزرگی برای کسب و کارها و مودیان به شمار می‌رود. اگر هر گونه اشتباهی در این بخش رخ دهد، مشمول جریمه خواهید بود. از این رو توصیه می‌شود تمام این مقاله با دقت مطالعه کنید.
- ۵۲ نمایش